Op weg naar de participatiemaatschappij, waarin ‘eigen kracht’ en ‘zelf verantwoordelijk zijn’ belangrijke waarden zijn, zien we steeds vaker een tweedeling tussen mensen die zelfredzaam zijn en zij die dat niet zijn. Vaak heeft het betrekking op onderscheid tussen rijk en arm, gezond en niet gezond, hoogopgeleid en laagopgeleid. Kortom, het onderscheid tussen ‘the haves and have nots’.

In veel van de in dit rapport beschreven trends komt deze tweedeling naar voren of is een trend juist een tegengestelde reactie op een vorige trend. Zo vraagt verregaande individualisering juist weer aandacht voor saamhorigheid en sociale contacten (samen redzaam) en in een prestatiegerichte maatschappij zie je een tegenbeweging die streeft naar menselijke waarden en duurzaamheid.

In het vrijwilligerswerk zie je deze tweedeling ook: vrijwilligers die zelfstandig aan de slag gaan versus vrijwilligers die begeleiding naar vrijwilligerswerk en in de dagelijkse praktijk nodig hebben. Bij mantelzorgers zien we een verschil tussen mantelzorgers die heel goed de wegen weten te vinden om de zorg te delen (al dan niet betaald) en zij die maar een klein sociaal netwerk hebben en niet over de benodigde financiële middelen beschikken of de kunst van het vragen niet beheersen.

De betekenis voor vrijwilligerswerk en mantelzorg in Almere:

  • Vrijwilligerswerk richt zich op het koppelen van mensen aan mensen en het verbinden met de samenleving. Vraag en aanbod worden bij elkaar gebracht. Van vrijwilligersorganisaties wordt verwacht dat zij geen scheiding aanbrengen tussen kwetsbaar en sterk. Iedereen kan een kwetsbare periode doormaken of een kwetsbare kant hebben. Niet voor niets komt wederkerigheid zo vaak voor binnen het vrijwilligerswerk: alle betrokkenen worden er beter van. Vrijwilligerswerk zet mensen in hun kracht.
  • Begeleiding van een vrijwilliger door een andere vrijwilliger zien we in veel (vrijwilligers)organisaties. Dit zouden we op grotere schaal kunnen toepassen in grotere professionele organisaties (bijv. zorgorganisaties) waar juist relatief veel vrijwilligers werken die moeilijk zelfstandig aan de slag gaan.
  • Voor zelfredzame vrijwilligers en mantelzorgers is het van belang dat informatie gemakkelijk toegankelijk is en dat zij de organisaties weten te vinden als ze vragen hebben of zelf in georganiseerd verband aan de slag willen.